KİREÇLENME

Dejeneratif eklem hastalığı olan osteoartrit halk arasında kireçlenme olarak bilinmektedir. 50 yaş üzerindeki kişilerde en sık görülen
eklem hastalığıdır. Kireçlenme vücuttaki herhangi bir eklemi etkileyebilir. En sık etkilediği eklemler eller, kalça, diz ve omurgadır.

Osteoartritte eklem kıkırdak yapısında bozulma oluşur. Bunun sonucu olarak eklem kıkırdağının altındaki kemik dokusunda
değişiklikler meydana gelir. Kemikteki büyümeler ve eklem kenarındaki çıkıntılar eklemlerin normal yapısını bozarak, hareketlerde
kısıtlanmaya ve ağrıya neden olur.

Kireçlenme nedir?

Bazı eklemlerin neden daha çok etkilendiği kesin bilinmemektedir. Ancak osteoartrit gelişme riskini artıracak bazı faktörler vardır.
Bunlar:

Yaş: Kireçlenme orta ve ileri yaşın hastalığıdır. 40 yaşından önce görülmesi nadirdir.

Cinsiyet: Kadınlarda osteoartrit gelişme ihtimali daha yüksektir, ancak bunun sebebi bilinmemektedir.

Kalıtımsal faktörler: Kıkırdak içeriğindeki maddeler kalıtımsal olarak belirlenmektedir. Bu nedenle de özellikle el osteoartritinde
kalıtımsal faktörlerin rol oynadığı artık bilinmektedir.

Yıpranma ve aşınma (mekanik faktörler): Yıllar içinde oluşan tekrarlayıcı küçük travmalar eklemin yük taşıma yeteneğini bozmakta ve
kıkırdak yıkımına neden olarak osteoartrite yol açmaktadır. Özellikle kilolu kişilerde diz gibi yük binen eklemlerde osteoartrit gelişimi
buna bağlıdır.

Kemik ve eklemi etkileyen diğer hastalıklar: Gut, Romatoid artrit, diabetik nöropati, paget hastalığı, septik artrit ve doğuştan kalça
çıkığı gibi hastalıklar osteoartrit gelişme riskini artırırlar.

Osteoartrit belirtileri genellikle yavaş gelişir ve herhangi bir zamanda şiddetlenebilir. Bu belirtiler şunlardır:

Ağrı; en sık şikayettir. Başlangıçta hareket sırasında ya da günün ilerleyen saatlerinde ağrı oluşur ve dinleme ile rahatlama olur. Eklem
kıkırdağındaki bozukluklar ve aşınma ilerledikçe istirahat sırasında da ağrı görülebilir.

Tutukluk; sabahları veya uzun süren hareketsizlikten sonra ortaya çıkar. Oldukça kısa sürer, nadiren 15 dakikanın üzerine çıkar.

Eklem hareketlerinde kısıtlanma; hastalığın ileri dönemlerinde görülebilir ve kişinin günlük yaşam işlevlerini aksatacak düzeylere
ulaşabilir. Kemik çıkıntılara bağlı olarak eklem şiş gibi görülebilir. Ancak gerçek şişlik ve sıcaklık artışı nadiren görülür. Oldukça nadir
olmakla birlikte deformiteler (şekil bozuklukları) görülebilir. Osteoartrit ilerleyici bir hastalıktır. Yakınmalar zaman zaman azalır veya
geçerse de yıllar içinde problemler artarak sürebilir.

Kireçlenme teşhisi nasıl konulur?

Eklemlerde ağrı, tutukluk ve şişliği olan hastalar mutlaka doktora başvurmalıdır.

Doktorunuz şikayetlerinizin kesin nedenini belirlemek için bazı incelemeler isteyebilir :

Direkt radyografi (Röntgen filmi): Eklem röntgen filmlerinin çekilmesi osteoartrit tanısını koyarken yardımcı olur. Ancak, röntgen
filmlerinde osteoartrite ait bulguların olması o eklemde yakınmaların olacağı anlamına gelmeyeceği gibi yakınmaların hangi şiddette
olduğunu da göstermez.
Kan testleri: Osteoartrit tanısını koyduran bir kan testi yoktur ancak bazıları osteoartriti diğer romatizmal hastalıklardan ayırt etmede
yardımcı olurlar.
Eklem sıvısının incelenmesi: Özellikle eklem şişliği olan hastalarda eklem sıvısının incelenmesi osteoartritin başka hastalıklardan
ayırımında gerekli ve faydalı olabilir.
Kireçlenme nasıl tedavi edilir?
Tedavi, hastalığın evresi ve şiddetine uygun bir şekilde planlanır. Osteoartrit tedavisinde amaç;

Hastanın ağrısının giderilmesi
Hareketlerdeki kısıtlanmanın ve günlük yaşam aktivitelerindeki zorlukların giderilmesi,

Hastalığın ilerlemesinin engellenmesi.
Tedavide ilk basamak hastanın eğitimidir. Hasta öncelikle hastalığı konusunda bilinçlendirilmelidir. Ağır egzersizlerden ve zedelenmiş
eklemin aşırı kullanılmasından sakınılmalıdır. Kilo verilmesi ile aşırı yük taşıyan eklemlerde osteoartrite bağlı şikayetler azalır. Ağrılı
dönemlerde hastaya istirahat önerilir.
Düzenli egzersiz: Eklemi çevreleyen kaslar güçlendirilir. Böylece ekleme binen yükün azaltılması sağlanmış olur. Ancak uygulanacak
egzersiz programının mutlaka hekiminiz tarafından düzenlenmesi gerekir.

Fizik tedavi uygulamaları: Doktorunuzun önerisiyle etkilenen ekleme sıcak ya da soğuk uygulamaları, ağrı kesici akım tedavileri ve
derin ısıtıcı tedaviler uygulanabilir.

İlaç tedavisi: Osteoartritte ağrı kesici ve iltihap dağıtıcı ilaçlar hastalığın belirli dönemlerinde doktor kontrolü altında kullanılmaktadır.
Kıkırdağı güçlendiren ilaçların kullanımı da son yıllarda artmaktadır.

Eklem içi enjeksiyon: uzman hekiminizin önermesi halinde eklem şişliğinin olduğu dönemlerde eklem içine kortizon enjeksiyonu
yapılabilir. Bunun yanı sıra eklem içine eklem kayganlığını arttıran ilaçlar enjekte edilebilir. Şu ana kadar saydığımız tedavilerden
fayda görmeyen ve hastalığı günlük yaşam aktivitelerini ileri derecede bozan hastalara cerrahi tedavi (ameliyat) önerilebilir.