Vücudun eklem bölgelerinde meydana gelen iltihaplanmalardır. Eklem, iki veya daha fazla kemiğin birleştiği bölgeleri ifade eder. Vücudun hareket etmesini sağlayan önemli bir yapı olarak işlev görür. Eklem iltihabı, çoğunlukla ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve bazen kızarıklık gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu iltihaplanmaların çeşitli nedenleri olabilir ve tedavi edilmezse, kalıcı eklem hasarına yol açabilir.
Eklem İltihabı Nedenleri
Birden çok nedeni olabilir. Bu nedenler arasında genetik faktörler, bağışıklık sistemi bozuklukları ve yaşa bağlı değişiklikler yer almaktadır. Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudun sağlıklı hücrelerine saldırması, eklem iltihabı yaşanmasına yol açabilir. Romatoid artrit ve psoriatik artrit gibi hastalıklar bu tür iltihaplara örnektir. Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin eklem bölgelerinde iltihaplanmaya yol açarak, ağrı ve şişlik oluşturur. Yaş ilerledikçe eklemlerdeki kıkırdak dokusu aşınır.
Kıkırdak, eklem yüzeyini koruyan ve hareketi kolaylaştıran bir dokudur. Yaşlanma süreciyle birlikte bu doku incelmeye başlar. Bu da osteoartrit gibi hastalıkların gelişmesine neden olur. Osteoartrit, eklemdeki kıkırdağın hasar görmesi sonucu iltihaba yol açar. Bakteri, virüs ya da mantar gibi enfeksiyonlar da neden olabilir. Bu tür enfeksiyonlar, eklem içine ulaşarak iltihaba yol açar. Enfeksiyon kaynaklı iltihaplar genellikle akut bir şekilde başlar.
Tedavi edilmezse kalıcı hasarlara yol açabilir. Ekleme alınan darbeler veya spor aktiviteleri sonucu meydana gelen yaralanmalar, neden olabilir. Özellikle diz, omuz ve bilek gibi eklemlerde bu tür yaralanmalar sıkça görülür. Ekleme alınan darbe, şişlik, ağrı ve hareket kaybı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bazı insanlar genetik yatkınlığa sahip olabilir. Bu da onları eklem iltihabı yaşanmasına daha yatkın hale getirebilir. Ailede eklem hastalıklarına sahip bireylerin olması, bu hastalıkların genetik geçişine işaret edebilir.
Eklem İltihabı Belirtileri
Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Eklem iltihabı, ağrılı bir durumdur. Ağrı, genellikle hareketle artar ve dinlenme sırasında azalabilir. Eklem bölgesinde belirgin bir şişlik meydana gelir. Şişlik, iltihabın etkisiyle ortaya çıkar ve eklemi etkileyen hareketi zorlaştırabilir. İltihap, eklemdeki hareketliliği sınırlar. Bu, ağrı, şişlik ve kas gerginliği gibi faktörlerle birlikte, kişiyi eklemi hareket ettirmekte zorlayabilir. Eklem bölgesinde kızarıklık meydana gelebilir. Bu, iltihaplanmanın sonucudur ve genellikle eklem bölgesinin ısınmasına yol açar. İleri seviyede iltihaplarda, çevredeki kaslarda hissizlik veya güçsüzlük görülebilir. Bu, eklemi destekleyen kasların zayıflamasından kaynaklanabilir.
Eklem İltihabı Tedavi Yöntemleri
Tedavisi, nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Ancak, tedavi sürecinin amacı ağrıyı azaltmak, şişliği geçirmek ve eklem fonksiyonunu yeniden kazandırmaktır. Eklem iltihabı tedavisinde en yaygın kullanılan ilaçlar, ağrı kesiciler ve antiinflamatuar ilaçlardır. Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), ağrıyı hafifletir ve iltihaplanmayı azaltır. Romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar için ise bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılır. Tedavi de fizik tedavi de önemli bir yer tutar. Fizik tedavi, eklem hareketliliğini arttırmaya, kasları güçlendirmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, eklemi destekleyen ortopedik cihazlar (örneğin, dizlikler) kullanılabilir.
Ciddi vakalarda, cerrahi müdahale gerekebilir. Eklemdeki aşırı hasar, eklem protezi gibi yöntemlerle giderilebilir. Bu, özellikle kıkırdak hasarının ileri seviyeye ulaştığı durumlarda tercih edilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı kiloyu korumak ve dengeli beslenmek, tedaviye yardımcı olur. Ayrıca, sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklardan kaçınmak da tedavi sürecine olumlu katkı sağlar. Akupunktur, masaj terapisi gibi alternatif yöntemler, bazı hastalar için iltihabı hafifletir. Ancak, bu yöntemlerin etkinliği kişiden kişiye değişebilir ve doktor gözetiminde uygulanmalıdır.
Sonuç
Eklem iltihabı, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir durumdur. Erken tanı ve tedavi ile iltihaplanmanın etkileri azaltılabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli egzersiz ve uygun tedavi yöntemleri ile eklem sağlığı korunabilir. Eklem iltihabı belirtileri görüldüğünde, bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.
