Tendonun aşırı kullanımı, ani travmalar veya yaşlanmaya bağlı olarak zayıflaması sonucu meydana gelen hasarlardır. Tendon yaralanması, hafif zorlanmadan tam yırtılmaya kadar farklı şiddetlerde görülür. Tendinit, tendinoz (kronik dejenerasyon) ve tendon yırtılması gibi farklı türleri vardır.
Tendon Yaralanması Nedenleri
Aynı hareketi sık sık tekrarlamak, tendonlarda aşınmaya ve hasara neden olabilir. Özellikle sporcular ve ağır işlerde çalışan bireyler risk altındadır. Düşme, çarpma veya ani hareketler sonucu tendon zorlanabilir veya yırtılabilir. Yaş ilerledikçe tendonlar elastikiyetini kaybeder ve daha kolay yaralanabilir hale gelir. Kasların ve tendonların yeterince esnek olmaması, ani harekette yaralanma riskini artırır. Isınma yapmadan egzersize başlamak tendonların zorlanmasına neden olur. Diyabet, romatoid artrit gibi kronik hastalıklar tendonları zayıflatabilir.
Tendon Yaralanması Belirtileri
Tendon yaralanması genellikle belirgin belirtilerle kendini gösterir. En sık rastlanan belirtiler şunlardır:
- Hareket sırasında veya istirahat halindeyken ağrı
- Etkilenen bölgede şişlik ve hassasiyet
- Hareket kısıtlılığı
- Etkilenen tendon bölgesinde sıcaklık artışı
- Şiddetli vakalarda kopma hissi ve ani fonksiyon kaybı
Belirtiler genellikle yaralanmanın şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif zorlanmalarda yalnızca ağrı hissedilir. Tam yırtılmalarda hareket kabiliyeti tamamen kaybolabilir.
Tendon Yaralanması Vakalarının Yaygın Görüldüğü Bölgeler
Tendon yaralanması vücudun birçok farklı bölgesinde görülebilir. Rotator manşet yaralanmaları, özellikle sporcular ve ağır yük kaldıran bireylerde sık görülür. Tekrarlayan hareketlere bağlı olarak dirsek tendonlarında iltihaplanma meydana gelebilir. Klavye kullanımı, müzik aletleri çalma gibi aktiviteler nedeniyle bilek ve parmak tendonları zarar görür. Diz yaralanması, koşucular, basketbolcular ve futbolcular arasında yaygındır. Aşil tendonu, özellikle koşu ve zıplama aktiviteleri yapan bireylerde sık yaralanır.
Tendon Yaralanması Tanı Yöntemleri
Tanı, hastanın şikayetleri ve fiziksel muayene ile konulabilir. Ancak bazı durumlarda ek tetkikler gerekebilir. Ultrason, tendonların durumu hakkında detaylı bilgi verir. Manyetik rezonans görüntüleme, tendon yırtıkları ve iltihaplanmaları daha ayrıntılı gösterir. Röntgen, tendonun kemiğe yapışma noktalarındaki olası hasarları değerlendirmek için kullanılabilir.
Tendon Yaralanması Tedavi Yöntemleri
Tendon yaralanması tedavisi, yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak değişir. Tendonun iyileşmesi için dinlenme çok önemlidir. Ağrıyı artırabilecek hareketlerden kaçınılmalıdır. Şişliği azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için ilk 48 saat boyunca belirli aralıklarla buz uygulaması yapılmalıdır. Tendonları güçlendirmek için fizyoterapist tarafından önerilen egzersizler yapılmalıdır.
Ağrı ve iltihabı azaltmak için non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ) kullanılabilir. Kortizon enjeksiyonları veya PRP tedavisi, bazı durumlarda iyileşmeyi hızlandırabilir. Tam yırtılma gibi ciddi vakalarda cerrahi operasyon gerekebilir. Hareket kabiliyeti önemli olan hastalarda ameliyat sonrası rehabilitasyon süreci titizlikle yönetilmelidir.
Tendon Yaralanması Yaşanmasından Korunma Yöntemleri
Egzersiz öncesi ve sonrası mutlaka esneme hareketleri yapılmalıdır. Kasları güçlendiren ve dengeyi artıran antrenmanlar yapılmalıdır. Ağır aktiviteler sırasında tendonlara aşırı yük binmemesi için dikkat edilmelidir. Düzenli fiziksel aktivite ile tendonların dayanıklılığı artırılmalıdır. Ergonomik çalışma koşulları sağlanmalıdır (örneğin, bilgisayar başında uzun süre çalışanlar için doğru oturma pozisyonu önemlidir).
Sonuç
Tendon yaralanması, günlük hayatı zorlaştıran ve uzun süreli rehabilitasyon gerektiren rahatsızlıktır. Ancak erken tanı ve doğru tedavi ile iyileşme süreci hızlandırılabilir. Sporcular ve ağır iş yapan bireyler başta olmak üzere herkesin tendon sağlığına dikkat etmesi, yaralanmaları önlemek adına büyük önem taşır.
