Omurganın yana doğru eğrilmesiyle oluşan bir rahatsızlıktır. Gençlerde skolyoz genellikle ergenlik döneminde fark edilir. Omuzlar veya kalçalar arasında asimetri görülebilir. Ağrı nadiren şikayet sebebidir. Daha çok postür bozukluğu dikkat çeker. Hafif vakalar tedavi gerektirmez. İleri düzeyde ise korse veya cerrahi tedavi uygulanabilir. Erken teşhis önemlidir. Düzenli doktor kontrolleri önerilir.
Gençlerde Skolyoz Belirtileri Nelerdir?
Bir omuzun diğerinden daha yukarıda olduğu fark edilir. Bu durum genellikle fotoğraflarda veya aynada fark edilebilir. Bel çukurlarında veya kıvrımlarında belirgin bir asimetri olabilir. Belde bir taraf daha içe çökük veya düz görünebilir. Kalçaların biri daha belirgin veya daha yukarıda olabilir. Pantolon veya eteklerin bir tarafa kayması bu durumu gösterebilir. Öne eğilme pozisyonunda, sırtın bir tarafında kaburga çıkıntısı görülebilir. Bu durum sırt eğriliğinin daha belirgin olduğu bir belirtidir.
Gençlerde dik durmakta zorlanma veya eğik duruş fark edilebilir. Vücut bir tarafa doğru eğilmiş gibi görünebilir. Ağrı genellikle büyüme atakları sırasında yoğunlaşabilir. Erken evrede belirgin olmasa da ilerleyen vakalarda sırt veya bel ağrıları görülebilir. Gençler, spor yaparken veya günlük aktivitelerde denge sorunları yaşayabilir. Çabuk yorulma ve sırt kaslarında gerginlik fark edilebilir. Omuzlar, kalçalar veya beldeki asimetri nedeniyle kıyafetlerin düzgün oturmaması sıkça gözlemlenir.
Gençlerde Skolyoz Neden Olur?
Gençlerde en sık görülen skolyoz türü idiyopatik skolyozdur. Bu durumda, skolyozun nedeni tam olarak bilinmez. Genellikle ergenlik dönemindeki hızlı büyüme sırasında ortaya çıkar ve genetik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Ailede skolyoz öyküsü olan bireylerde, skolyoz gelişme riski daha yüksektir. Genetik yatkınlık, özellikle idiyopatik skolyozda önemli bir rol oynar. Kasların ve sinirlerin düzgün çalışmaması gençlerde skolyoz yaşanmasına yol açabilir. Serebral palsi, kas distrofisi gibi nöromüsküler hastalıklar bu tür skolyozun nedenleri arasındadır. Bazı gençlerde skolyoz, doğuştan gelen omurga anomalileri nedeniyle ortaya çıkar. Bu durum, omurganın gelişiminde meydana gelen bir sorun sonucu oluşur.
Omurga yaralanmaları veya ciddi kazalar, gelişimine neden olabilir. Travma sonrası düzensizlikler omurgayı etkileyebilir. Kötü duruş alışkanlıkları veya uzun süre kötü pozisyonda oturma, omurgaya yük bindirerek neden olabilir. Bu faktör, genellikle mekanik skolyoz olarak adlandırılır. Ergenlik döneminde hızlı büyüme, omurga üzerinde ek bir baskı oluşturabilir. Bu durum skolyoz gelişimine katkıda bulunabilir. Bazı durumlarda, D vitamini eksikliği gibi mineral yetersizliği, omurganın güçsüzleşmesine neden olur. Erken teşhis ve tedavi gençlerde skolyoz durumunun ilerlemesini önlemek açısından çok önemlidir. Düzenli doktor kontrolleri ve skolyoz taramaları, özellikle risk altındaki gençler için önem taşır.
Gençlerde Skolyoz Nasıl Tedavi Edilir?
Hafif skolyoz vakalarında, tedaviye gerek kalmadan düzenli takip önerilir. Doktor, hastanın büyüme süreci boyunca eğriliğin ilerleyip ilerlemediğini izler. Genellikle 4-6 ayda bir röntgen çekilerek omurganın durumu değerlendirilir. Skolyoz eğriliğinin ilerlemesini önlemek ve omurga sağlığını desteklemek için fizik tedavi önerilir. Schroth terapisi gibi skolyoz spesifik egzersiz, eğriliğin etkilerini azaltmayı hedefler. Düzenli egzersiz, kasları güçlendirir ve postürün düzelmesine yardımcı olur. Orta dereceli eğriliklerde (25-40 derece) korse kullanımı önerilir. Korseler, omurganın büyüme döneminde eğriliğin ilerlemesini durdurmayı amaçlar. Genellikle günde 16-23 saat takılması gereken korseler, bireye özel olarak tasarlanır. Tedavi süreci boyunca korse kullanımı düzenli takip edilir.
Şiddetli skolyoz vakalarında (40-50 derece ve üzeri), cerrahi tedavi gerekebilir. Spinal füzyon ameliyatı en sık uygulanan yöntemdir. Bu işlemde, omurganın eğri bölümleri metal çubuklar, vidalar ve greftlerle stabilize edilir. Cerrahi müdahale, omurga eğriliğini düzeltmeyi ve ilerlemesini durdurmayı hedefler. Yoga, pilates ve yüzme gibi aktiviteler, omurga esnekliğini artırabilir. Skolyozdan kaynaklanan ağrıyı hafifletebilir. Bu yöntemler, doktor kontrolünde uygulanmalıdır. Genellikle ana tedaviye destek olarak önerilir. Skolyozun fiziksel etkilerinin yanı sıra gençlerde özgüven kaybına yol açabileceği unutulmamalıdır. Psikolojik destek ve aile desteği, tedavi sürecinde gençlerin moralini yüksek tutmada önemli rol oynar. Gençlerde skolyoz tedavisi bireye özgüdür ve erken teşhis büyük önem taşır. Aileler, çocuklarının duruşunda ve yürüyüşünde anormallik fark ettiklerinde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmalıdır. Doğru tedavi yöntemleriyle skolyozun etkileri en aza indirilebilir.
